Główne centra cywilizacji Majów w okresie postklasycznym, przypadającym na lata 900–1500, znajdowały się na Obszarze Północnym. Miasta półwyspu Jukatan, regionu o niskich opadach i mniej żyznych glebach, rozwijały się dzięki zasobom lokalnym, zwłaszcza morskim (ryby i sól), wykorzystując też rośliny do produkcji włókien (bawełna i sizal) oraz owoce, miód i produkty zwierzęce. Liczni badacze twierdzą zgodnie, że – podobnie jak na pozostałych terenach Mezoameryki – był to etap wzrastającego militaryzmu. Wiedzę o schyłku tego okresu czerpiemy już z dokumentów kolonialnych, napisanych zarówno w językach Majów (alfabetem łacińskim – na Jukatanie księgi Chilam Balam, w górach Gwatemali księga Popol Vuh czy Anales de los Cakchiqueles), jak i po hiszpańsku (np. Relacja o sprawach Jukatanu biskupa de Landy). Zarówno sztuka, architektura jak i astronomia okresu postklasycznego reprezentowały znacznie niższy poziom zaawansowania, w porównaniu z okresem klasycznym, zaprzestano m.in. rzeźbienia steli, zapisów kalendarzowych w Długiej Rachubie oraz inskrypcji dynastycznych, co uniemożliwia dokładne datowanie zabytków. Nadal używano jednak pisma hieroglificznego i tworzono kodeksy (księgi harmonijkowe), która to sztuka ocalała na Jukatanie aż do okresu hiszpańskiej konkwisty. Do roku 987 na Jukatanie pojawili się Toltekowie, przybysze z centralnych wyżyn Meksyku. Przekazy spisane w czasach kolonialnych sugerują, że Toltekom przewodził Kukulkan, który miał być tożsamy z Ce Acatl Topiltzin (Quetzalcoatl), wygnanym tolteckim władcą z Tuli. Ta na poły legendarna postać utożsamiana była z kolei, zarówno na terenach Majów jak i Nahua, z bogiem przedstawianym bądź to jako upierzony wąż, bądź też jako brodaty mężczyzna o białej skórze. Przybysze osiedlili się w Chichén Itzá (zwanym wówczas Uukil-Abnal), którego postklasyczna architektura nosi wyraźne wpływy środkowomeksykańskie. Również kult Kukulcana-Quetzalcoatla, któremu poświęcona była jedna z piramid tego miasta, dowodzi rozwiniętego tolteckiego osadnictwa na Jukatanie, które zostało zapoczątkowane zbrojną inwazją. W końcu Chichén Itzá uzyskało hegemonię nad całym Jukatanem. Sukces tego miasta wynikał bez wątpienia ze splotu różnych czynników: kontroli handlu przybrzeżnego na duże odległości, siły militarnej oraz systemu wierzeń, dzięki któremu stało się ono centrum pielgrzymek do świętej studni (cenote) poświęconej bogu deszczu Chaak (Chac). Niektórzy badacze, opierając się o interpretację ksiąg Chilam Balam i skąpych zapisów hieroglificznych, przypuszczają, że Chichén Itzá było rządzone nie przez królów, ale przez radę arystokratów – (tzw. multepal), co jednak jest ostatnio kwestionowane. Wielkie miasto zostało opuszczone przez Tolteków do roku 1221. Wpływy Tolteków na kulturę i sztukę Majów spowodowały powstanie odrębnego stylu, zwanego kulturą Majów-Tolteków. Kolejnymi przybyszami, którzy zdominowali Jukatan w okresie postklasycznym, byli Itzá, zmeksykanizowani Majowie Putun, którzy zasiedlili Chichén Itzá w latach 1224–1244, dzięki czemu odnowione miasto uzyskało swoją ostateczną nazwę. W latach 1263–1283, wódz Itzá, noszący podobnie jak jego toltecki poprzednik, imię K’uk’ulkan, założył wielkie miasto Mayapán, które niebawem uzyskało hegemonię, utrzymującą się na Jukatanie przeszło dwa i pół wieku. Władca Mayapánu, Hunak Ke’el, sprzymierzony z miastem Izamal, zdobył i splądrował Chichen Itzá, wypędzając władcę tego ostatniego, o imieniu Chak Xib Chak. Uchodźcy z Chichén Itzá powędrowali do niemal wyludnionego Petenu, gdzie założyli nową stolicę, Tayasal, niewielkie miasto na wyspie śródleśnego jeziora. W tym czasie rozwijały się też niewielkie ośrodki ze wschodniego wybrzeża Jukatanu: Tulum, Isla Mujeres, Cozumel, Lamanai i Santa Rita Corozal, znane w okresie konkwisty jako Chetumal. Dzięki handlowi z innymi ośrodkami (prowadzonemu głównie przez przybrzeżnych żeglarzy z grupy Majów Chontal lub Putun zwanych niekiedy „Fenicjanami Mezoameryki”) osady te osiągnęły stopniowo rozkwit ekonomiczny, nawet jeśli architektura publiczna jest znacznie skromniejsza niż w epoce klasycznej i wykazuje cechy dekadencji. Sytuacja polityczna była jednak niestabilna, czego dowodem było otoczenie Mayapánu i Tulum murami obronnym. W latach 1441–1461 Ah Xupán, władca rodu Xiu (Xiw), osiadłego w pobliżu ruin Uxmal stanął na czele koalicji jukatańskich miast przeciwko dynastii Cocom władającego dominującym na Jukatanie miastem Mayapán. Doszło do otwartego buntu zbrojnego wewnątrz murów miasta, które zostało ograbione, spalone i opuszczone, zginęła też większość przedstawicieli rodu panującego. Darowano jedynie życie stacjonującym tam meksykańskim najemnikom z Tabasco, którzy prawdopodobnie założyli później na zachodnim wybrzeżu Jukatanu własne państewko, noszące nazwę Ah Kanul. Część wychodźców z Mayapánu powędrowała w dżungle Petenu, osiedlając się – pod nazwą Kow’oj – w sąsiedztwie swoich odwiecznych wrogów, Itzá. Kow’oj zajęli m.in. Zacpeten i Topoxte, opuszczone ośrodki ze schyłku okresu klasycznego, wprowadzając tam typowo postklasyczną architekturę, wzorowaną na budynkach Mayapánu. Po upadku tego ostatniego, cały Jukatan pogrążył się w wojnach domowych między 16 państewkami, zorganizowanymi wokół małych, silnie ufortyfikowanych miast. Ród Xiu założył swoją stolicę w Maní, zaś ocalały z pogromu potomek rodu Cocom osiedlił się w Sotuta. Z kolei potomkowie najwyższego kapłana Mayapánu utworzyli własne królestwo Ah K’in Chel, ze stolicą w Tekoh. Pozostałe państewka jukatańskich Majów, utworzone w tym okresie, to Champutun (Champoton), Kanpech (Campeche), Ah Kanul, Chak’an, Keh Pech (ze stolicą w Motul), Hokaba, Kupul, Chik’inchel, Tases, Ekab, Cochwah, Waymil i Chetumal. W okresie postklasycznym rozwijały się też państwa Majów w południowej części ich obszaru kulturowego, to jest na terenach górskich dzisiejszej Gwatemali; część tych państw przetrwała aż do podboju hiszpańskiego. Powstały tam królestwa Majów Kicze (ze stolicą w Gumarcaah, zwaną Utatlan przez ludy Nahua z Wyżyny Meksykańskiej), Cakchiquel (ze stolicą w Iximche), Tzutujil (ze stolicą w Chuitinamit), Mam (ze stolicą w Zaculeu) i Pocomam (ze stolicą w Mixco Viejo). Budowali oni silnie ufortyfikowane, kamienne miasta na szczytach gór, skupione wokół surowych, kamiennych świątyń-piramid, pałaców władców i rozległych placów do rytualnej gry w piłkę. Ich architektura pozbawiona jest bogatej ornamentyki (zwłaszcza rzeźb figuralnych i fresków) typowej dla Jukatanu i El Peten; brak jest tam również inskrypcji kalendarzowych i dynastycznych. Królewskie rody górskich Majów legitymizowały swoją władzę legendarnymi związkami z dawnym imperium Tolteków (Tula), skąd mieli otrzymać swoje insygnia. Władcy Kicze z rodu Cavec, drogą militarnych podbojów, rozszerzyli stopniowo swoją władzę na sąsiednie plemiona, tworząc lokalne mocarstwo, dynamicznie rozwijające się i agresywne wobec sąsiadów. Szczyt potęgi osiągnęli po roku 1350, za panowania królów Cotuja i K’ucumatz. Około roku 1450, za panowania króla Quicab, Kicze podbili nawet wybrzeża Pacyfiku i meksykańską prowincję Soconusco, zarazem skutecznie tłumiąc bunty wasali – Cakchiquel, oraz blisko spokrewnionych plemion Tamub i Ilocab. Od podbitych ludów ściągali wysokie trybuty i osadzali na ich ziemiach swoje garnizony. Jednak po roku 1470, ludy Cakchiquel i Rabinal wyzwoliły się spod panowania swoich hegemonów, tworząc konkurencyjne państwa, zaś prowincja Soconusco stała się częścią imperium Azteków. Świadectwem kultury Kicze jest jedno z najwybitniejszych dzieł literatury prekolumbijskiej, Popol Vuh czyli Księga Rady Narodu Kicze, spisana po podboju alfabetem łacińskim w języku Majów.